de Ghanesche mensch

Iedere dag hebben we bijzondere gesprekken in Ghana. Wat een vrolijke, lieve, gastvrije mensen allemaal. Maar soms lijkt het allemaal vrij oppervlakkig. Af en toe ervaar je een enorme cultuurkloof, de andere keer voel je je heel erg verbonden met mensen.
Francis heeft uiteindelijk Stephen Akuba gevraagd, de assistant headmaster van de Dovenschool, of hij wil mee doen met het opzetten van het centrum. Het eerste contact dat we met hem hebben is bij een overleg bij de department for special education in Bolga. Hij is daar niet bij omdat hij door Francis is gevraagd maar omdat de headmaster afwezig is en hij hem als assistant headmaster moet vervangen. Hij is niet helemaal op de hoogte van onze plannen enzo. Hij zal binnenkort een keer bijgepraat moeten worden. Op een avond spreken we af bij Francis thuis. We willen graag op de hoogte brengen van onze plannen en wil als richtlijn ons document gebruiken dat ik ooit met Francis heb gemaakt. In het document bevinden zich onze missie, visie en doelen. Na al onze onderzoeken en besluiten van de afgelopen tijd, klopt er niet veel meer van en moet er veel aangepast worden. Zoals het in Nederland gaat stel ik voor om het document stap voor stap door te nemen zodat Stephen meteen hoort van onze plannen en zodat hij mee kan denken over de wijzigingen. Maar in Ghana kan dat zo maar niet. Francis onderbreekt me en geeft aan dat eerst Stephen welkom geheten moet worden, voor de zoveelste keer, want we hebben natuurlijk al tegen hem gezegd dat we het fijn vinden dat hij mee doet enzo. Dit moet in een lange speech allemaal nog een keer maar dan helemaal officieel. Wat zijn wij toch heerlijke botte bijlen in Nederland, hup to the point, geen gezeik, gewoon beginnen. Hier kunnen we nog wat van leren. Alles begint hier eerst met een lange officiële speech. Samenvattingen kennen ze hier niet, mensen zijn welbespraakt en langdradig.
Omdat we blank zijn, worden we overal aangesproken. Mariska en ik maken er een sport van om de meest bizarre verhalen op te hangen. Solemina, waar komen jullie vandaan?? Uit Korea. Oh!! Ja dat dacht ik al, zegt die populaire hippe Ghanees met zijn mobiel en zonnebril, ik hoorde het aan jullie accent!! Hillarisch. Mariska is al vaak gevraagd of ze mee wil naar zijn kamer, of dat hij mee mag in haar koffer naar Nederland, wat de huwelijksaanzoeken betreft, daar zijn we de tel van kwijt.
Of: wil je met me trouwen?? Nee dat kan niet want wij zijn al getrouwd, met elkaar, dit is mijn vrouw. He!! Maar dat kan niet want dan kan je geen kinderen krijgen. Nou in Nederland heb je een bank waar je mannelijk zaad kan kopen. …. Stilte…… ogen die groot worden. Eigenlijk kan je in Ghana niet maken om te zeggen dat je homoseksueel bent. Dat is hier heel ernstig taboe. Eigenlijk kan alles hier, behalve homoseksualiteit. Het is mogelijk om familie te hebben of vrienden met verschillende religies. Moslims, christenen, ze leven hier heel tolerant naast elkaar. Welke religie dan ook, ze zijn hier heel gelovig. Respect voor andere creaties van god, is er niet veel. Dieren zijn gebruiksvoorwerpen en hangen aan het stuur van je fiets, of stop je in de kofferbak van je auto. Steekt er een hond of geit over op de weg, dan is het te veel moeite om op je rem te trappen en dan te bedenken dat een dier een bron van inkomen en voeding is van je naaste!. Zo hebben we gisteren nog een hond gered met ons gegil. Anders was hij nu dood geweest. Maar ja, voor hoe lang, wie weet ligt hij vandaag wel in de pan te sudderen….
In de compound vragen ze de hele dag hoe het met ons gaat. Als we in het Talensi vertellen dat het goed met ons gaat, beginnen ze hard te lachen. Geef je aan dat je last hebt van diaree en dat het niet zo lekker met je gaat, halen ze hun schouders op en lopen snel verder. Hier praat je niet over je emoties, en zeker niet over dat het slecht met je gaat. Dat zijn ze niet gewend. Salome is haar zoon verloren twee maanden geleden. Ze heeft er veel verdriet van en is hierdoor nog meer gaan drinken dan dat ze al deed. Iedere avond prevelt ze dronken zijn naam. Niemand die haar troost, niemand die een arm om haar heen legt. Iedereen gaat zijn eigen gang. Iedere dag komen er mensen die hun medeleven komen tonen bij Bernard, dat is het gebruik hier. Snel lopen ze ook nog even langs Salome.
Met de mensen van CEYEA, en met Francis, hebben we regelmatig gesprekken over onze cultuurverschillen. Dat is enorm interessant, maar sommige diingen zijn voor ons niet te begrijpen. Het huwelijk is hier een contract tussen man en vrouw. Zij zorgt voor het nageslacht, hij helpt haar om zwanger te worden, zij zorgt voor het huishouden en het verbouwen van de akkers, de zorg voor de kinderen. Hij werkt misschien nog wat bij voor extra inkomen. Soms werkt de vrouw ook nog op de markt. Kan de vrouw al haar taken niet aan in haar eentje, dan zal de man niet bijspringen, maar nog een extra vrouw nemen om het werk van de vrouw te verlichten. Wat zonde toch, wat is het heerlijk om verliefd te zijn, om zoveel van iemand te kunnen houden dat het pijn doet, dat je een solemate hebt waar je al je gedachtes mee kan delen, die je van haver tot gort kent. De liefde lijkt hier niet te bestaan.
In Tongo hebben we een brandweerman ontmoet in de spot (lees eettent). Hij is communicatief niet heel sterk maar komt wel gezellig bij ons zitten. Een dag later komen we hem weer tegen als we bij de pomp onze kleding aan het wassen zijn. Hij komt naast ons zitten en stelt af en toe een vraag. Hij voelt zich er totaal niet ongemakkelijk bij dat hij gewoon naast ons zit en toe kijkt. Wij wel…. Een beetje. Een paar dagen later komen we hem weer tegen als we op Wahab aan het wachten zijn. We hebben een afspraak bij G-lish foundation. Zij maken tassen en manden van afvalplastic. Terwijl we zitten te wachten bij meet africa voor de deur, komt de brandweerman er ook lekker bij staan. Als wahab er is, maakt hij geen aanstalten om te gaan. Wahab vertelt dat we een klein probleem hebben. We komen een chauffeur te kort. Ik vraag of de brandweerman tijd heeft om ons naar onze afspraak te brengen. Natuurlijk heeft hij dat, het is zijn vrije dag. Dus daar gaan we, met twee motors en twee solemina op weg. De brandweerman vindt het wel leuk geloof ik want hij gaat ook lekker gezellig mee naar binnen en luistert naar wat er allemaal gezegd wordt. Niemand die raar staat te kijken dat hij mee naar binnen loopt, behalve de solemina. Het blijkt heel normaal te zijn in Ghana. Nadat we weer terug zijn, bedanken we hem hartelijk en vertrekken naar de Swap om lekker Red Red te eten.